Klasyfikacja olejów silnikowych

Oleje silnikowe występują w wielu rodzajach – nic więc dziwnego, że dobór odpowiedniego do własnego samochodu może przyprawić niejedną osobę o ból głowy. Nie bez znaczenia jest ich lepkość i oznaczenie, ponieważ są jednymi z ważniejszych płynów eksploatacyjnych, które mają wpływ na prawidłową pracę silnika. Jak wybrać olej silnikowy? Czym należy się kierować w jego doborze.

Pierwszą rzeczą, od której trzeba zacząć kupując olej silnikowy, to zapoznanie się z ich podziałem ze względu na pochodzenie chemiczne.

Grupy baz z jakich wytwarzane są oleje silnikowe

• Grupa I – Produkty destylacji ropy naftowej
• Grupa II – Destylaty ropy naftowej poddane uszlachetnieniu
• Grupa III – Destylaty ropy naftowej poddane rozbudowanemu uszlachetnieniu, bardzo często poddawane kilkukrotnemu krakingowi chemicznemu
• Grupa IV – Poliolefiny otrzymywane drogą syntezy chemicznej
• Grupa V – Wszystkie pozostałe bazy olejowe, które otrzymujemy drogą syntezy chemicznej

Klasyfikacje olejów silnikowych, normy i dopuszczenia.

Najbardziej podstawowym czynnikiem klasyfikującym oleje silnikowe jest lepkość. Jest to pojęcie charakteryzujące tarcie wewnętrzne płynów wynikające z przesuwania się warstw płynu względem siebie podczas różnego rodzaju przepływów. W skrócie możemy powiedzieć, że lepkość oleju charakteryzuje jego zdolność do „płynięcia”.

Klasyfikacja SAE

Klasyfikacja na podstawie lepkości została zaproponowana przez SAE (Society of Automotive Engineers) czyli stowarzyszenie inżynierów z dziedziny motoryzacji.

Organizacja ta wyróżnia 14 klas lepkości do których dostosowywują się producenci olejów.

Jest to 6 klas zimowych: 0W, 5W, 10W, 15W, 20W, 25W; oraz 8 klas letnich: 8, 12, 16, 20, 30, 40, 50, 60. (Litera „W” w klasie zimowej oznacza z angielskiego „Winter”, czyli zima.)

Są to oznaczenia odnoszące się do temperatur zewnętrznych (otoczenia) określające w jakiej temperaturze najniższej (przy klasie zimowej) środek smarny jakim jest olej silnikowy zachowuje swoje właściwości smarujące i nie ścina się. Tak na przykład przy oleju 0W minimalna temperatura otoczenia bezpieczna dla rozruchu silnika to -40 stopni Celsjusza, a dla oleju 10W temperatura -30 stopni Celsjusza. Wyjaśniając pokrótce silnik, który jest smarowany olejem 0W będzie mieć ułatwiony rozruch zimą w porównaniu do silnika smarowanego olejem np. 10W.

Dla klas letnich numery klas przypisane są do maksymalnych temperatur otoczenia przy których zachowuje swoje własności.

Przy olejach całorocznych mamy do czynienia z tak zwaną dwuklasowością, zapisywaną przykładowo: 5W-40. Jest to połączenie klasy zimowej i letniej, olej taki musi spełniać wymogi obydwu z nich. Warto również zauważyć, że symbole liczbowe nie mają nic wspólnego z rodzajem oleju, gdyż olej mineralny może występować w klasach lepkości 0W, tak samo jak syntetyczny w klasach 15W.

Przeczytaj także: Rodzaje olejów silnikowych

Klasyfikacja API

Następnym podziałem olei na jaki powinniśmy zwrócić uwagę po lepkości jest to klasyfikacja jakościowa według Amerykańskiego Instytutu Nafty (API).

Wyróżniamy tu normy dla:

• silników benzynowych oznaczane literą „S”
• silników diesla oznaczane literą „C”.

Po literze oznaczającej typ silnika występuje druga litera oznaczająca normę właściwą, przy czym im dalsza litera w alfabecie tym norma jest nowsza i spełnia wyższe wymagania. (Przy normach z literą „C” na początku występują również cyfry na końcu, określające dodatkowe podnormy) Najnowszymi aktualnie normami API są SN oraz CJ-4.

Kupując olej silnikowy należy pamiętać, że dla norm API istnieje ograniczona kompatybilność, to znaczy że zastosowanie oleju o niższej normie niż zalecana przez producenta może prowadzić do przedwczesnego zużycia i uszkodzenia motoru. Jednak stosowanie wyższej normy o nie więcej niż jeden poziom, powinno zapewniać bezpieczną pracę silnika.

Klasyfikacja ACEA

Istnieje również jeszcze jedna, ale nie mniej ważna, klasyfikacja olejów silnikowych według Stowarzyszenia Europejskich Producentów Samochodów (ACEA).

Wyróżniamy oznaczenia „A” dla silników benzynowych, dla silników Diesla w samochodach osobowych oznaczone literą „B”, a dla samochodów osobowych z silnikami Diesla wyposażonych w filtry DPF (bądź silników benzynowych wymagających niskopopiołowych olei) oznaczenie „C”. Dla silników Diesla w samochodach ciężarowych mamy oznaczenie „E”. Listę oraz opis obecnie obowiązujących norm przedstawiam poniżej.

Oznaczenia olejów silnikowych

A1 – Kategoria olejów energooszczędnych ze szczególnie niską lepkością

A2 – Kategoria olejów konwencjonalnych i lekkiego biegu

A3 – Kategoria olejów konwencjonalnych i lekkiego biegu o wyższych wymaganiach niż A2 między innymi przy czystości tłoka i odporności na utlenianie.

A5 – Kategoria olejów konwencjonalnych i lekkiego biegu, odpowiada A3, jednakże z obniżoną lepkością HTHS oraz z większą oszczędnością paliwa.

B1 – Energooszczędne oleje ze szczególnie niską lepkością HTHS

B2 – Oleje silnikowe konwencjonalne i lekkiego biegu

B3 – Kategoria olei konwencjonalnych i lekkiego biegu przewyższająca B2

B4 – Oleje do silników diesla z bezpośrednim wtryskiem

C1 – Olej do silników diesla z filtrem cząsteczek stałych, lowSAPS(niska zawartość popiołów siarczanów)

C2 – Do silników diesla z filtrem cząsteczek stałych, midSAPS(średnia zawartość popiołów siarczanów)

C3 – Do silników diesla z filtrem cząsteczek stałych, midSAPS

C4 – Do silników diesla z filtrem cząsteczek stałych, lowSAPS